Gelezen in The Identity of France, Volume I (1986) van Fernand Braudel:
Waarom is Parijs de Franse metropool geworden? Waarom niet Lyon? Lyon ligt aan de Rhone, op een van de belangrijkste istmussen van Europa, tussen de Noordzee en de Middellandse Zee. Ze verbindt de steden van de Noordelijke Nederlanden over het water van de Maas, Saone en Rhone dan wel via de pas van de Mont Cenis over de Alpen met de steden van Noord-Italië. In de Middeleeuwen telde Lyon dan ook grotere markten dan Parijs. Maar in de zeventiende eeuw, toen Frankrijk economisch achteruit kachelde, kwijnde ook Lyon weg. Juist dan komt Parijs opzetten. Toen de economie in de achttiende eeuw weer aantrok door de industriële revolutie, was het Parijs dat de toon zette. Fernand Braudel schrijft: “little by little the capital city stripped Lyon of its financial supremacy.” Tegen het eind van de Verlichting was het proces voltooid: “by fair means or foul, Lyon’s rival had carried off the prize.” De rivaliteit tussen de twee grote Franse steden groeit nog in de negentiende eeuw, maar Lyon komt er dan niet meer bovenop, ondanks het feit dat ze uitgroeit tot het creatieve centrum van de zijde-industrie.
Braudel is duidelijk op de hand van de Zuid-Franse stad, of eigenlijk is hij anti-Parijs. Lees maar: “Today Lyon has lost all its financial capital to a metropolis whose voracity knows no bounds.” Het is midden jaren tachtig van de twintigste eeuw als hij zijn historische trilogie over Frankrijk schrijft. Decentralisatiepolitiek en anti-metropooldenken zijn dan ook in Frankrijk nog dominant. De historicus van ‘la longue durée’ kan er zich niet aan onttrekken en stelt met pijn in het hart vast dat de lange lijnen van de geschiedenis duidelijk in het voordeel van de Franse hoofdstad spreken. Beleid dat dit tegengaat helpt niet, moet hij toegeven. “This illustrates, in a financial context, the problem of making decentralization work.” Ook in Nederland moet de slag van antistedelijk decentralisatiedenken naar grootstedelijk denken nog steeds worden gemaakt. Het denken in lange historische en ruimtelijke lijnen kan daarbij behulpzaam zijn. Sommige steden hebben nu eenmaal historische voordelen. Maar het sentiment wil het niet. Braudel laat dat mooi zijn. In zijn eigen intellectuele worsteling met Parijs.
Geef een reactie