Culinair kosmopolitisch

Gelezen in ‘Berthe Meijer. Leven na Anne Frank’ (2010):

Indrukwekkende memoires van culinair journaliste Berthe Meijer. U weet wel, van NRC Handelsblad, maar ook van het kookboek ‘De avontuurlijke keuken’.  Haar beschrijving van haar kampverleden tijdens de oorlog (ze verbleef in hetzelfde concentratiekamp als Anne Frank) in het begin van het boek is hartverscheurend. Dat uitgerekend zij culinair journaliste zou worden is bijna niet te geloven. Bij haar in Amstelveen is de koelkast altijd boordevol. Dat heeft, schrijft ze zelf, inderdaad alles met haar oorlogsjaren te maken.

Mooi is haar beschrijving op het eind van het boek van de wijze waarop Amsterdam eind twintigste eeuw culinair ontwaakt. Ze plaatst het begin van deze belangrijke ontwikkeling in de jaren zeventig. Toen begon de stroom kookboeken in het Nederlands, meest vertalingen, op gang te komen. Titia Bodon opende een kookboekenwinkel in de Runstraat. Koplopers waren de gebroeders Fagel in De Hoefslag. Het was de tijd van de nouvelle cuisine. Pat van den Wall Bake opende de eerste chique kookschool, La Cuisine Francaise, aan de Herengracht. Die bestaat nog steeds. “Vrijwel tegelijk met de opkomst van de nouvelle cuisine kwamen er steeds meer nieuwe en uitheemse producten op de markt. Je kon het hele jaar door groenten en fruitsoorten uit alle windstreken vinden.” In de hoofdstad vestigden zich Franse, Chinese, Japanse en eigenlijk alle denkbare keukens. Meijer: “Amsterdam ontwikkelde zich toentertijd in culinair opzicht opvallend kosmopolitisch.” Verder noemt ze de fotograaf Philip Mechanicus, die op “een lekkere frisse manier” over eten schreef, “en ook Johannes van Dam ontpopte zich als een echte eigentijdse, geleerde culi.” En dan was er Berthe Meijer zelf. Ze schrijft over hoe ze zich internationaal liet inspireren en hoe al deze kookideeën uit Frankrijk, Engeland en de Verenigde Staten (Theodore Zelkin, Elizabeth David, Richard Olney, Raymond Sokolov, Paul Levy, Claudia Rodin) naar Amsterdam werden gehaald. Ziedaar hoe een culinaire cultuur in een grote stad zich vormt: boekwinkels, topkoks, goede restaurants, aanvoer van uitstekende kwaliteit eten in de winkels, schrijvers en kunstenaars die lekker eten propageren, kookonderwijs.