Regeldruk II

Gelezen in ‘Amsterdam in 1597’ van Gabri van Tussenbroek (2009):

Eergisteren in Pakhuis de Zwijger, bij de lancering van ‘De Eeuw van de Stad’ van de VPRO, begon het gezeur weer. Het geklaag over de vele regels. Het was allemaal te complex geworden. Alle 150.000 ambtenaren moesten van landschapsarchitect Adriaan Geuze op staande voet worden ontslagen. Teveel regels, teveel nota’s, te complex, te weinig vrijheid. Ondertussen zong hij een lofzang op de kleine stadjes en dorpjes van Nederland waar iedereen zo graag zou willen fietsen. Het was alsof de leider van de PVV aan het woord was.

De volgende dag werd elders in Amsterdam het nieuwste boek van historicus Gabri van Tussenbroek over Amsterdam ten doop gehouden. Het gaat over ‘Amsterdam in 1597. Kroniek van de cruciaal jaar’. Het boek beschrijft de versnelling in de geschiedenis van de hoofdstad, waardoor deze eind zestiende eeuw uitgroeide "tot de belangrijkste handelsmetropool ter wereld." Als deze historicus een lijn trekt, dan is het deze: "De geschiedenis van Amsterdam is er een van voortdurende ontwikkeling, waarin rationalisatie, standaardisering en een steeds complexere organisatie centraal stonden." Hoezo complex? Hoezo regelgeving? "Hoe groter de stad," doceert Van Tussenbroek, "hoe groter de rijkdom en de variëteit. Een kleine nederzetting heeft genoeg aan één bakker, maar een grote stad heeft er wel honderd, die bovendien worden geconfronteerd met meer regelgeving, toezicht en concurrentie." In zijn boek beschrijft Van Tussenbroek op fascinerende wijze de uitgebreide regelgeving in Amsterdam aan het eind van de zestiende eeuw. Die lijkt nog veel uitgebreider dan de huidige, aan het begin van de eenentwintigste eeuw. Sterker, het lijkt erop dat er sindsdien alleen maar minder regels zijn gekomen. Anders gezegd, de Amsterdammers in 2009 kennen een veel lichtere regeldruk dan de Amsterdammers van 1597. Het zijn dus de burgers die de complexiteit van de grote stad niet willen accepteren, niet de ambtenaren die teveel regels opleggen. Adriaan Geuze moest maar buiten gaan wonen.