Klassiek creatief

Gehoord in Lissabon tijdens congres op 26 maart 2007:

Op maandag 26 maart 2007 organiseerde de Vereniging van Portugese Gemeenten een nationaal congres over creatieve steden. Zeker zeshonderd vertegenwoordigers van alle 3oo grote en middelgrote steden in Portugal bleken verzameld in het spiksplinternieuwe congrescentrum van het Lagaos Park Hotel, gelegen aan de snelweg naar Ouiras, even buiten Lissabon. Het was voor het eerst dat deze vereniging een congres op deze schaal organiseerde. Het curieuze was dat tegelijkertijd het Portugese nationale voetbalteam, inclusief de vrijgezel Ronaldo, in hetzelfde hotel logeerde; het bereidde zich voor op de wedstrijd tegen Servië. Aan journalistieke belangstelling was dus geen gebrek. Tijdens het ochtendprogramma werden er drie internationale voorbeelden naar voren gehaald: Barcelona, Austin (Texas) en Amsterdam. De eerste werd geïntroduceerd als de grote concurrent van de Portugese steden, inclusief Lissabon. De tweede werd gekoppeld aan technologie, wat in de Portugese actualiteit als iets uiterst belangrijks werd gezien. Het derde voorbeeld – dat van Amsterdam – werd aangeduid als "a classic example of a creative city."

Wat vonden de Portugesen zo interessant aan Amsterdam? Ze waardeerden de vrijheid, de cultuur, de historie en de bottom up-planning van de Amsterdammers. Ze herinnerden aan de oude banden tussen Portugal en Amsterdam: de joodse Portugesen die in de zeventiende eeuw naar de hoofdstad van de Republiek vluchtten, ze wisten dat Rembrandt zijn verf haalde van de Azoren (ook Portugal) en ze herinnerden aan Spinoza, die van origine een Portugees was. In al deze voorbeelden noemden ze de vrijheid en tolerantie van Amsterdam. Zelfs Victor & Rolf werden in verband gebracht met de creativiteit van de Nederlandse hoofdstad. Voor een volk dat driehonderd jaar Inquisitie achter de rug heeft, en veertig jaar dictatuur, moet Amsterdam inderdaad een vrijhaven zijn in de wereld, een historisch ijkpunt als het gaat om creativiteit. Jammer dat Amsterdam bij de Portugezen nog niet bekend staat als een bolwerk van hoogwaardige technologie. Technologie, Tolerantie en Talent, daar ging het volgens Richard Florida toch om? De reusachtige internetknoop in de Watergraafsmeer vraagt om een symbool. Maar Nederland kijkt liever naar het water. Watermanagement, watertechnologie, waterstad, het eerste serieuze voorstel voor een Wereldtentoonstelling in de Randstad, aan water gewijd, zal niet lang op zich laten wachten. Het is zoals Auke van der Woud schrijft in zijn nieuwste boek, Een nieuwe wereld: "De volkskracht had zich in Nederland niet gevormd bij ijzer en vuur, maar bij wind en water. Het is voor een volk zeer moeilijk om zijn sterke punten en gewoonten plotseling in de steek te laten en voor een onzekere toekomst te kiezen." Laat Lissabon dat nou al in 1998 een Wereldtentoonstelling rond water hebben georganiseerd!