Unwinding the fabric

Gelezen in NRC Handelsblad van 25 oktober 2016:

Deze week verscheen in NRC Handelsblad een uitstekend artikel van Melle Garschagen (jawel, de correspondent uit Jakarta die naar Londen is verhuisd) over de voorgenomen uitbreiding van het Londense vliegveld Heathrow met een derde baan. Komende dinsdag, zo laat Garschagen weten, zal de nieuwe Britse minister voor luchthavenzaken in het kabinet May het omstreden besluit bekend maken. En dat terwijl de regering Cameron de baan in de plannen juist had geschrapt en in plaats daarvan inzette op hogesnelheidstreinen. Motief: zoiets is veel duurzamer. Dus of die al even omstreden snelle treinen er nog komen is ineens weer de vraag. Waarom zo snel dit nieuwe besluit? Garschagen: omdat de recente Brexit de positie van Londen als financieel centrum in de wereld heeft ondermijnd. Het is Singapore  (en dus niet Frankfurt, Parijs of Amsterdam!) dat een goede kans maakt om die fel begeerde positie over te nemen. Garschagen weet het als geen ander: “Singapore heeft met Changi een van de beste vliegvelden ter wereld.” De metropool in het Verre Oosten heeft de aanleg van de derde baan al gegund. Ze zijn daar gewoon veel sneller. Arm Londen. Arm Europa. Een positie die ze in vijfenveertig jaar moeizaam heeft opgebouwd, dreigt de Britse metropool in één klap weer kwijt te raken. Zo belangrijk zijn vliegvelden dus voor steden die global cities willen zijn. Of is het anders en wordt hier snel even een politiek besluit doorgedrukt, ingegeven door paniekvoetbal?

In ‘Aerotropolis’ (2011) gebruikten John Kasarda en Greg Lindsay de casus Heathrow als introductie op hun boek over de toekomst van steden in relatie tot hun vliegvelden. Hun stelling is dat de laatste de eerste gaan bepalen. Echter, steden groeien organisch, maar vliegvelden niet. En de omgeving van Heathrow – aan de westkant van Londen – heeft een economie die even omvangrijk is als die van heel Sydney. Ondertussen zakt het geprivatiseerde Heathrow wel weg op de lijstjes, want dat proces van verval is al een tijdje gaande. Kasarda en Lindsay wisten het al toen zij hun boek schreven: globalisering zal na de financiële crisis alleen maar krachtiger worden. Kijk maar naar de luchtvaart; die is niet te stoppen. Dus wat doet de nieuwe Britse regering? In plaats van het vliegveld uit te plaatsen moet de stad zich voegen naar de dichtstbijzijnde luchthaven. Al in 2011 betwijfelde Kasarda of er werkelijk een keuze was: “either we risk weaving a competitive disadvantage into the very fabric of our cities, or we begin unwinding the fabric itself.” De westkant van Londen wordt daarmee een heuse Aerotropolis. Maar hoe reageren straks Greenpeace en de omwonenden? Geloof maar dat ze op Schiphol en de Haarlemmermeer hun adem inhouden.